jueves, 30 de julio de 2015

A PRIVATIZACIÓN DO AIRE





Só falta que nos cobren por respirar.
Dito popular.

            Na cámara hiperbárica das recepcións o Dono de Todo contemplaba orgulloso a súa colección de bombonas de osíxeno, cada unha delas unha peza de museo. Amaba especialmente aquela de diamantes. Non polo valor en si, senón por ser un agasallo dos enfermos de silicose. Era estupendo sentir ese afecto intenso dos traballadores das minas en cada inspiración. Por iso demoraba expirar o aire que inxería daquela bolleta. Agora degustaba o aire procedente doutra das súas alfaias favoritas. Bañada en ouro fora un regalo dos traballadores das cementeiras.
Pero esas lembranzas felices non eran quen de amainar completamente a súa dor pola inxustiza. Eses revolucionarios de pacotilla. Revolucionarios? Xentes con gañas de amolar, de molestar, de impedir un mundo verdadeiramente harmónico. Agora dálles por enfastiar opoñéndose á privatización do aire.
A dor ía transformándose en carraxe. Respirar é un dereito? Quen o nega. Tamén beber é un dereito e as augas páganse no supermercado e págase na factura das empresas da auga; e o whisky, aínda se paga máis caro, mesmo o viño, licor de deuses, tamén ten prezo. Comer é un dereito, pero regalamos o xantar? Non creo que estes mequetrefes convertan as súas casas en comedores de beneficencia. Se cadra pretenden acabar coa industria da alimentación, coa produción de alimentos. Demagogos!
O aire é libre –din, pero ben que se deleitan en saborealo envasado. Non será mellor que cada quen teña o aire que merece? Porque si, moito aire libre, moito aire para todos pero o importante é que cando un afoga poida botar man dunha botella e insuflarse de aire purificado, limpo.
Que deberiamos esforzarnos en eliminar a contaminación… pero, de que imos vivir? Que se o aire é irrespirable, agora volvemos á lei seca, como hai alcohólicos pois prohibimos o alcohol, e, claro, como hai obesos, deberiamos prohibir as comidas, pois que fagan eles xaxún!
Chegaba a hora da rolda de prensa e o Dono de Todo sabía que tiña que dar un discurso convincente, á altura do seu nivel de home de estado.
Permitídeme, estimados xornalistas, que aproveite este momento para dirixirme aos cidadáns.
Queridos amigos:
Perdoade que me atreva a chamarvos amigos. Moitos din, non sen razón, que son o pai da nación, pero o pai manda sobre os fillos, e eu estou aquí para construír a vosa felicidade, por iso me considero amigo.
Privatizar o aire non é un capricho senón unha necesidade. A ocasión única de conseguir un aire axeitado para todos. Trátase de avanzar na dirección dun aire personalizado, un aire ao gusto de todos, un aire que satisfaga todas e cada unha das nosas necesidades; un aire que poidamos degustar cando un queira, ao ritmo que un queira. Un aire único, nacido, non para sobrevivir, senón para elevarnos por enriba das nosas necesidades mundanas, como un manxar que, ao tempo que nos nutre, nos deleita. Un aire que leve o teu nome, e non o vulgar de todos.
A privatización do aire, ademais traerá cotas de progreso nunca antes vistas, creará postos de emprego. Miles de postos de emprego, nas empresas de envasado, de fabricación de bombonas, de etiquetado, de transporte, de mascariñas e, para o sector de alto standing, cámaras hiperbáricas. Toda esa riqueza redundaría no noso beneficio, no beneficio de todos e cada un de nós, no beneficio da nosa nación imperecedoira e do sistema de valores que defendemos.
Sei que hai persoas que critican o noso proceder pero un servidor público ten que colocarse por enriba das olladas curtas dos populistas e tomar decisións que melloren a situación social, que supoñan un avance. Ese é o verdadeiro progreso.
Compatriotas sei que contarei, neste momento tan crucial da nosa historia, co voso apoio e sei que moi pronto todos sentiredes as vantaxes deste pequeno sacrificio que agora se vos pide.

Na Sala de Prensa o aplauso foi atronador e, como se dun tambor na selva se tratase, faise espallando por toda Libredonia, coma un son xubiloso, a euforia que se sente cando un sabe que entra noutra era máis gloriosa.

domingo, 10 de agosto de 2014

Pesadelo



Dedicado aos que non se resignan e teñen esperanza.

"En algún rincón, un vestigio del reino olvidado. En alguna muerte violenta, el castigo por haberse acordado del reino. En alguna risa, en alguna lágrima, la sobrevivencia del reino. En el fondo no parece que el hombre acabe por matar al hombre. Se le va a escapar, le va a agarrar el timón de la máquina electrónica, del cohete sideral, le va a hacer una zancadilla y después que le echen un galgo. Se puede matar todo menos la nostalgia del reino, la llevamos en el color de los ojos, en cada amor, en todo lo que profundamente atormenta y desata y engaña. Wishful thinkining, quizá; pero esa es otra definición posible del bípedo implume."
Julio Cortázar: Rayuela.

                Por fin, despois de anos de reivindicación, en Libredonia legalizouse a escravitude. As multitudes, cheas de entusiasmo, saíron á rúa a celebralo. A felicidade medraba de cidade en cidade, de vila en vila, de aldea en aldea, de casa en casa, de ser en ser… A ledicia era como unha brétema de algodón e cubría todos os recunchos do país.
                Acabouse para sempre a anguria da incerteza, a falta de sentido da vida. A existencia converteríase para sempre nunha longa recta de autoestrada cara unha peaxe marabillosa.
                Os mercados celebraron a medida, varios premios Nobel escribiron artigos felicitándose por ese novo gran paso da humanidade. As organizacións de traballadores dos outros países solicitaron a extensión universal da medida e os servos correron a gastar os seus aforros en látegos para os novos donos. Estes, felices, pasaban as tardes a comprobar a afinación dos novos instrumentos.
                A Nova Orde Mundial comezou cun toque de campá na bolsa de Wall Street e foi acompañada polas campás das igrexas, os gongs das pagodas e outras chamadas relixiosas dende as mesquitas e as sinagogas. O advento trouxo grandes prodixios, os nenos nacían con fendas circulares nos pulsos e nos nocellos para mellor acomodarse aos grillóns, as parturientes saltaban de alegría ao comprobar a perfección dos seus fillos… Todas as aves, mesmo as aguias, reclamaron gaiolas. Resultaba conmovedor velas entrar entre os barrotes cunha docilidade máxica.
                As serpes cabalgaron e os vampiros puideron saborear o aperitivo á luz do mediodía. O Dono de Todo era feliz. Só algunha vez sufría pequenos e efémeros contratempos como aquela mañá na que un vello se sentou a lembrar, ata que os novos aires invadiron os pulmóns e queimaron calquera resto de nostalxia ou como aquel anoitecer, cando un mozo comezou a escribir un verso na cortiza dunha árbore; afortunadamente unha insaciable couza devorou a madeira nun intre.
                Unha noite, o Dono de Todo, tivo un pesadelo, unha muller e un home nus entraban no mar. Ela collía a man do seu compañeiro e trazaba nas ondas unha palabra esquecida.
Espertou sobresaltado pero logo se tranquilizou ao comprobar que coa divina protección do Átomo de Uranio, aquilo non ocorrería, polo menos nun milleiro de anos.
Fóra, as bandeiras de Libredonia, de Freetown, de Libertéville e doutras potencias ondeaban fláccidas sen morriña ningunha do vento.

miércoles, 8 de enero de 2014

DELIRIOS DE FÚTBOL III



"Tú no puedes volver atrás
porque la vida ya te empuja
como un aullido interminable.


Hija mía es mejor vivir
con la alegría de los hombres
que llorar ante el muro ciego"

 
José Agustín Goytisolo: "Palabras para Julia"


Este artigo foi escrito despois dun tempo de silencio 
consciente da necesidade de seguir camiñando.
Forma parte dos delirios de fúbol que prometín ir 
compartindo. Vai dedicado a todos os que loitaron, 
a todos os que loitan, aos que sementan futuro.

A Hugo pola súa grandeza.

Unha cuestión de grandeza

            Levaban a lembranza como única agarradoira, invocaban os retratos para que envellecesen por eles e buscaban nalgunha célula acabada de nacer o elixir dunha mocidade xa superada.
            Polos corredores voces xuvenís berraban “Zidane” como sinónimo de vello, de caduco; “Cassano”
como quen te chama gordo. Ás veces, eran case gargalladas anticipando unha mofa que habería de chegar, e mesmo as paredes máis opacas se empeñaban en reflectir sombras máis repoludas do que era mester para a moral.
            O rebumbio dos espectadores contrastaba seriamente co silencio do quecemento, a algarabía das gradas, case como os romanos do circo á espera de contemplar un grupo de cristiáns a piques de ser devorados polas feras, co renxer metálico das articulacións.
            E nisto entraron as feras, fermosas, novas, cos músculos e o esqueleto en pleno esplendor, coas mandíbulas dispostas a trabar na primeira oportunidade. Era o seu día, as mozas soñaban con bicalos vencedores tras o combate e os mozos sentíanos como os representantes da súa tribo dominante.
            Pero o que elas ignoraban era que aquelas criaturas androides eran realmente seres construídos e mesmo desconstruídos como o monstro de Frankenstein, coa mestura de materiais de reciclaxe e dos espíritos ventureiros da Santa Compaña.
            Javi, un ve a Javi e parece, coa súa barba de tres días, un aliado do despiste, pero todo el é un ADSL, conduce a velocidades siderais toda a información contida nun balón, e, quizás porque coñece todas as partes da rede, as súas descargas acaban en gol ou en paquetes de bits coas instrucións precisas para que os usuarios acaden tal fin.
            David ten un toque eléctrico, pero non hai amperímetro capaz de medir a súa resistencia. Defende, pasa, tira e todo sen cortociutarse nunca, o seu xogo é como un fío de bobina interminable que vai e vén, vén e vai como se fose tecno-pop. Non sei se será porque tamén entende de calefaccións pero é o termómetro anímico do equipo.
            Os anais recollen que aquela noite tronou en Trasouto, por iso Quique está condenado a facelo todo á velocidade do raio, sae pola esquerda ou pola dereita e xuta coa violencia do trono. Non pensedes que é só unha forza da natureza, non, é, tamén, unha cuestión de cálculo. Cando mira as liñas do campo lembra a xeometría de Euclides e cando toca o balón ten presentes os teoremas de Riman. Non sei se é un chiste fácil pero os seus toques teñen algo de “curso rimado” “ca es gran maestría”.
            Algúns quixeron escribir unha endecha por el. En Fernando todos viamos ao cabaleiro da Triste Figura aínda que a súa indumentaria modelo Mundial do 74 recordounos de contado ao fraco Cruyff. Quizais porque ninguén se decatou de que, ás veces, para ser un complemento directo é preciso algún suplemento indirecto, e polo tanto de que existe a maxia do paradoxal, foi para el a mellor ovación da noite. No seu momento de gloria, emulando a Johnny Red, superaba ao Can Cerbero alcanzando a súa rede.
            Acaso porque nacera no sur, non podemos imaxinalo con cara de sufrimento. Sexa pola memoria do azar, pola vitamina C ou porque xa está ben de que o Betis vaia peor que o Sevilla, non estaba disposto a pintar un bodegón. O seu ten máis que ver co impresionismo e, de verdade, impresiona. Corre como se fixese debuxo técnico, defende coa harmonía indescifrable dun pintor abstracto e define como un puntillista. O caso é que Juan non pode vivir, nin sequera o deporte, sen ser un artista.
         
   Xa antes de que o maese Chillón declarase que só servía para a definición, axudara a escribir un diccionario. Era evidente que non lle gustaban os trámites, buscaba “del salón el ángulo oscuro” e invocaba as bruxas de Matbech ou o Oráculo de Delfos ou a ambos a un tempo, para adiviñar onde se ía deitar o porteiro e enviar un galano cara a outra parte, e todo nun segundo. En realidade se o analizades morfoloxicamente nunca comprenderedes que a paixón de Salva por bicar a rede –una dulce boca que a gustar convida– é tamén un acto poético.
            Si, foi certo, ás presas, acaso porque saben manexar a pausa, superaron aos depredadores pero iso é apenas unha anécdota chea de fortuna nunha historia pequena. Xa o dicía León Felipe: “que todo el ritmo del mundo por estos cristales pasa” e tamén todo o latexo do universo transita pola esquina dunha cancha de fútbol sala, e a grandeza tamén pasa.
            A grandeza chámase Hugo e non porque marcase tres goles, senón porque foi quen de proclamar coa maior beleza a fondura que o fútbol é, sobre todo, ledicia, que o deporte é grande porque se comparte, porque se celebra. Hugo é grande como as súas palabras: “é marabilloso clasificarse para un partido como este”. Que máis dá gañar ou perder se nas bancadas había felicidade, se non campo había un grupo de seres humanos, ás veces distanciados polas funcións, e entón irmanados na reivindicación profunda de que o home é tamén, e de xeito esencial, homo ludens.
            Non sei quen marcou máis goles, creo que o esquecemos todos, pero se non facemos uso do espírito de Hugo, seremos máis cativos, menos felices e menos humanos.

sábado, 14 de septiembre de 2013

TRAVESÍA POR MOMENTOS DA HISTORIA DE BUEU




           A Asociación Ricardo Gómez Buceta está a organizar unhas xornadas sobre tres momentos da historia de Bueu. A este redactor lle correspondeu a honra de presentalas. Comparto as palabras que pronunciei na presentación por se puidesen animar a alguén a asisitir ao resto das xornadas pendentes.

PALABRAS A MODO DE PRESENTACIÓN


Ricardo Gómez Buceta
            Ricardo Gómez Buceta tivo fame e sede de xustiza, unha fame acaso nacida ao tempo que unha acusación inxusta pola que perdeu o seu posto de traballo, unha fame que medrou ata o infinito cando uns criminais remataron coa súa vida, unha fame que non acadou fartura porque, xa morto, sepultaron a súa reposición co argumento de que non acudira ao traballo. Os seus executores encargáronse diso.
  
   Hoxe, unha asociación leva o seu nome, unha asociación para a cultura e para o debate. E na súa honra e para a de todos os que acá e acolá, deste o desoutro pensar, sufriron persecución e morte, van estas charlas.


            Luís Eduardo Aute cantaba: “el pensamiento es estar siempre de paso, de paso”, por iso estas conferencias non reciben tal nome, senón o de travesía, a modo de pequenas pero fondas andainas a través da historia de Bueu. En realidade, estas son travesías, pero sobre todo singraduras, pequenas navegacións.

            Un ser humano non pode navegar toda a mar océana, como non pode transitar o infinito nin abarcar todos os tempos. Así que seleccionamos como se dunha trinidade se tratase (tres períodos, tres épocas, en un único Bueu) tres dos momentos máis salientables da historia da nosa vila: O Bueu romano, Ermelo e a cristianización do Morrazo e a Industrialización de Bueu.

          
Escavacións na zona de Petis/Pescadoira
  Bueu era un pequeno recuncho no finisterre romano, unha marisma que daba ao norte como indica o seu nome no parecer dos que estudaron o sentido do topónimo, e dentro desas lagoas está Pescadoira. Ás veces, os nomes están condenados a palpitar ás claras o seu ser. Quizás por iso Álvaro Otero e Xaime Toxo o teñen tan presente na súa literatura. Nesa pescadoira, onde homes e peixes se atopan, tamén se encontran as civilizacións. Dese fecundo encontro trata a primeira das charlas, a de Fructuoso Díaz García. El relataranos a historia do comercio da salga, a da fabricación de ánforas orixinais, a da conservación de restos, ao seu xeito, únicos. Seguro que coas súas verbas de escoitador de pedras nos fará sentir a vida dos nosos devanceiros e tamén a doutros antepasados de máis ao norte que el tamén coñece ben.

           A segunda conferencia tratará sobre Ermelo, ese lugar ermo, solitario na que Belarmino Barreiro cre ver o “berce do Morrazo, o pai espiritual fundador, a raíz dende a cal se poboaría esta península”. Fermosas e creo que sabias palabras. En España, Galicia non é unha excepción, adoitase desprezar aos estudosos, aos investigadores. Os eruditos reciben comentarios despectivos. Un profesor de crítica literaria díxonos unha vez: “en español erudito es peyorativo como Agapito”, outros menos puerís pero, se cadra, peor intencionados definen ao erudito como “un coleccionista de minucias”. E desa visión nacen os tiros que ao xeito de escopetas recortadas (hoxe, igual que no tempo de Neruda, “los pistoleros se pasean con la cultura occidental en brazos) van acabando coa investigación a base de forzar ao exilio aos investigadores.

            Convén por iso dicir que quen se mergullaron na documentación de Ermelo, nos vellos papeis, se cadra cheos de piolla, non son os causantes do gasto superfluo, senón que nos devolven á vida o nome palpitante dos seres que habitaban noutras épocas ese fermoso lugar solitario, nacemento do único río que nace frade na Fonte Bieita e morre bispo alá na Banda do Río. Regálannos os nomes de Pero Monxe, Martín Pelagio, Martiño Sarmiento....e con eles o nacer e o palpitar da nosa bisbarra.
Museo Massó, restos da salga (foto: Roberto González)
       
 
Pero o Bueu contemporáneo non sería comprensible sen a industrialización, sen a industria da salga que logo derivaría cara a conserva. A paisaxe da nosa infancia está chea de imaxes de mulleres saíndo das fábricas, das chamadas sonoras que se espallaban pola vila...Esa forma de vida era consecuencia do labor de fomentadores, moitos deles foráneos que transformaron os modos de produción e con eles tamén as
mentalidades. Esa será a terceira das nosas singradura.

            Este ciclo non podería ter mellor lugar para celebrarse que este Museo Massó. Dona Covadonga López de Prado como responsable do Museo nos dará logo a benvida pero, sen negarlle o seu poder como depositaria das chaves da casa, seguro que non se molesta se digo que, dalgúns xeito, todos podemos darnos a benvida ao noso lar, ao lume do fogar, os de Bueu porque aquí reside a memoria dunha parte moi significativa da nosa historia e os de fóra porque aquí mora un anaco de cultura, universal por definición.
            Nada máis, agradecervos á Asociación Ricardo Gómez Buceta a oportunidade que me deu de compartir convosco estas palabras, ao Museo Massó por acollernos, unha vez máis no seu interior, a Fructuoso por acudir á nosa chamada e por axudarnos a vernos aínda con máis claridade e a todos vós por asistir  e pola vosa amable escoita.


 INFORMACIÓN  FINAL:

Primeira conferencia: éxito de público (foto: Roberto González)
As conferencias celebraranse no Museo Massó ás 20:30 os seguintes venres:
13 de setembro: O Bueu romano. O forno de ánforas e a salga romana en Pescadoira por Fructuoso Díaz García. Dirección da escavación.
20 de setembro: A cristianización do Morrazo. A importancia do antigo Mosteiro de Ermelo por Pablo S. Otero Piñeyro Maseda e Miguel Romaní Martínez.
27 de setembro: A industrialización de Bueu. A salga e a pesca da sardiña nos s.XVIII e XIX por Arturo Sánchez Cidrás e Xosé Manuel Cerviño Meira.